اولین شبکه‌ای که با گزارشی از پایگاه اتمی دیمونا در صحرای نقب در فلسطین اشغالی، به افشاگری در خصوص سلاح‌های هسته‌ای رژیم صهیونیستی دست زد BBC بود. این رسانه استعماری تا جایی پیش رفت که اثبات کند تل آویو دارای سلاح‌های هسته‌ای بسیاری است، اما این شبکه که به دولت انگلیس وابسته است، چرا آنچه را که متحد کشورش اعلام نکرده، افشا کرد؟
همین شبکه درست در زمانی که امریکا برای حمله به عراق در مارس ۲۰۰۳ آماده می‌شد با گزارشی تلاش کرد نشان دهد که امریکا برای سلطه بر نفت است که به عراق لشکرکشی می‌کند نه امحای سلاح‌های شیمیایی عراق، ولی با این کار به دنبال چه هدفی بوده است؟

آیا تا به حال به این نکته نیز دقت کرده‌اید که الجزیره چگونه به افشاگری علیه دولت‌های عرب منطقه حتی آن‌هایی که در همسایگی و یا اتحاد با قطر هستند دست میزند؟ و اصولا این اقدام چه سودی برای شبکه‌های خبری و کشوری که آن رسانه را تامین مالی می‌کند خواهد داشت؟
 

حقیقت ماجرا

در مثال اول شبکه دولتی BBC انگلیس اگر چه اسراری را همراه با تصویر افشا کرد که خود صهیونیست‌ها از معرفی آن خودداری می‌کنند، اما هدفی که این رسانه به دنبال آن بود اثبات توان نظامی این رژیم در برابر چشم اعرابی بود که خود را دشمن اشغالگران صهیونیست می‌دانند. در حقیقت با این اقدام BBC تلاش داشت تا به افکار عمومی القا کند اگر خواستار ضربه زدن به این اشغالگران باشید آن‌ها توان بالاتری برای آسیب زدن به شما دارند و بسیار ظریف بدون آنکه تهدیدی خشن را مطرح کرده باشد، مردم عادی را می‌ترساند.

در مثال دوم BBC به نوعی توانست نظر شرکت‌های مهم صنعتی غربی و خیل عظیم سهام داران آن‌ها را با دولت بوش و شریکش بلر برای حمایت از جنگ عراق همراه کند. با این کار از خشم عمومی کاست و توانست از تعداد تظاهرکنندگان ضد جنگ و حامیان و هواداران آن نیز بکاهد. اما این نیز که چه تعداد از فرهیختگان سیاسی و اساتید رسانه این ترفند را دریافتند، محل تامل است چه رسد به مردم عادی.

در خصوص فعالیت شبکه الجزیره نیز باید به همین موارد توجه داشت که این رسانه همان نکاتی را تبلیغ و افکاراعراب را به آن ترغیب می‌کند که رسانه‌های استعماری دیگر مانند شبکه‌های غربی از بیان آن عاجزند. نمونه تخریبی این فعالیت را در منحرف کردن انقلاب ضد ظلم در لیبی و ایجاد جنگ داخلی در سوریه و اعزام هزاران سلفی از سراسر دنیا به آن کشور می‌توان دید.
 

چه باید کرد

بیان بخشی از حقیقت برای القای مفاهیم کلی، اما دروغین، روشی است که در برخی شبکه‌های خبری ماهواره‌ای مانند BBC و الجزیره به کار گرفته می‌شود. بر این اساس که در بخش اول با افشاگری بخشی از حقیقت بیان می‌شود، و در اثر آن مخاطب به رسانه جذب می‌شود و فکرش برای اعتماد سازی به جهت پذیرش کلی یک مفهوم آماده خواهد شد که شاید در لحظات اولیه آن مفهوم قابل قبول نباشد. ولی مفهوم کلی محتوا در دل خود دارای داده‌های غیر صحیح است و دقیقا رسانه با زرنگی خاصی القای همین اطلاعات نادرست را مد نظر دارد.

در این وضعیت بهترین و شاید تنها گزینه‌ای که می‌تواند به مانند پادزهری برای مقابله با هجوم رسانه‌ای و جنگ روانی قدرت‌های سلطه گر مطرح باشد، استفاده از شبکه‌های خبری است که بتوانند هم حقیقت را بیان کنند و هم با ابزار‌های مناسبی بر تعداد مخاطبان شان بیافزایند. پرس تی وی در عرصه جهانی و العالم در ابعاد منطقه‌ای غرب آسیا و البته جهان اسلام رسانه‌هایی هستند که می‌توانند این ماموریت مهم را بر عهده گیرند. هرچند سرمایه و امکانات آن‌ها در برابر غول‌های رسانه‌ای جهان بسیار کمتر و کم هزینه‌تر است.

قطعا هر چه هدف بیشتر بر خلاف حقیقت باشد بیشتر باید برای آن هزینه کرد، اما کشف حقیقت کار ساده‌ای برای مخاطب نیست. قدر مسلم اینکه مخاطبان قرن حاضر دیگر به تبلیغات ساده قدیمی حتی واکنش هم نشان نمی‌دهند چه رسد به پذیرش. از این رو برنامه‌های ساده رسانه‌ای مانند مصاحبه تلویزیونی یا پخش اخبار حتی زنده هم وقتی به صورت بیان ساده حوادث ارائه شود از کمترین تاثیر بر مخاطب برخوردار است. این نکات را شبکه‌هایی مانند بی بی سی، الجزیزه دریافته و به آن عمل می‌کردند.

در حال حاضر تصویر سازی فکری از واقعیتی که می‌تواند بر خلاف حقیقت باشد در دستور کار رسانه‌های تصویری و دیداری مطرح جهان قرار دارد. دقیقا از همین رهیافت حتی شبکه‌های مجازی گروه‌هایی جنایت پیشه و مورد تایید عربستان مانند داعش و القاعده بیشترین استفاده را برده و می‌برند. امری که به مسدود شدن حساب‌های کاربری آن‌ها در شبکه‌های مجازی امریکا منجر نشده و نخواهد شد.

این در حالیست که شاهدیم حساب‌های کاربری شبکه‌های منتقدی مانند پرس تی وی، العالم، هیسپان تی وی و ... توسط آمریکاییان مسدود شده است. شاید یک هم آوایی میان النصره، احرار الشام، داعش، القاعده و ... با امریکا و متحدان منطقه‌ای آن وجود دارد.

از این روست که به شبکه‌هایی مانند پرس تی وی و العالم برای کشف حقیقت نیاز داریم. شبکه‌هایی که خلاف جریان رسانه‌ای غالب عمل می‌کنند و حرف‌های متفاوت می‌زنند.

*جوان آنلاین